A Dậu
Huỳnh Ái Tông
Nhà tôi cách ngôi trường làng có bốn căn nhà khác, đó là những căn nhà của bác
tám Toán, ông bảy Đời, ông năm Phận, anh xã Chênh, những căn nhà kia đều là cột
tre, vách lá. Riêng có nhà anh xã Lý Quốc Chênh là cột gỗ thao lao, vách đóng bổ
kho, mái lợp ngói móc. Nhà của cha tôi tuy cột gỗ, nhưng vách lá mái lá, vì ở
vùng nước nổi nên mấy căn nhà trên là nhà sàn, trừ nhà ông bảy Đời nền đất như
nhiều căn nhà khác.
Khi đi học vở lòng, tôi theo chú qua bên kia sông học
trường làng khác, do chú tôi làng trưởng giáo, rồi chiến tranh xảy ra chú tôi bỏ
trường về tỉnh, trường gần nhà các thầy giáo theo Thanh Niên Tiền Phong bỏ trường,
bỏ lớp cho nên tôi bị thất học vài năm.
Sau đó, một người cháu gọi ông Phủ là ông cố, vốn là
con của một thầy giáo dạy ở trường tỉnh, lấy ngôi trường làng mở lớp dạy tư, tôi
theo học lớp học nầy, nhưng thầy giáo ấy tôi chỉ gọi là Chú Hai, chớ không bao
giờ gọi là thầy, vì chú ấy với cha tôi đều là cháu cố của ông Phủ, lại nữa trước
kia khi tôi lên ba, lên bốn nhà chú cách nhà tôi chỉ có một căn nhà khác.
Đến giờ ra chơi của học trò vào buổi sáng hay buổi chiều,
chú Hai thường hay đến nhà tôi uống nước trà, bàn chuyện thời sự với cha tôi. Vài
năm sau, tôi với vài học trò của chú, cùng đi thi tại trường tỉnh, năm đó tôi đậu
bằng Sơ đẳng Tiểu học.
Rồi chú ấy xin được làm thầy giáo, ở tỉnh lại phân bổ thêm
một người thầy giáo nữa, thế là trường làng tôi có hai thầy dạy học trò, thay vì
tôi được xuống tỉnh học, nhưng vì nhà không đủ sức nuôi, nên cha mẹ tôi cho tôi
tới trường đi học một buổi sáng, buổi chiều ở nhà phụ giúp việc nhà, chờ thuận
tiện cho tôi xuống tỉnh học tiếp.
Trường có thêm thầy giáo, hơn nữa học trò đi học khỏi
phải đóng tiền, nên nhiều phụ huynh cho con em tới trường, cô tôi có đứa cháu ngoại
cũng được mẹ cháu cho tới trường, nó rủ thêm một đứa bạn cùng xóm đi học, bạn của
nó là con của chú chệt ở sát cạnh nhà cô tôi, chú ấy ai cũng gọi là chú chệt Soạn,
còn tôi gọi là chú Tư vì là hàng xóm của cô tôi.
Chú Tư và thím tư, người không quen biết mới nhìn biết
ngay là khách trú, chú cũng như thím, không rõ từ đâu tới, mua đất đai và cất
nhà bên cạnh nhà cô tôi, nói tiếng Việt rành nhưng giọng còn lơ lớ, chú thím có
2 cô con gái, cô gái lớn chắc hơn tôi bốn năm tuổi, tên là A Muối, tôi gọi là
chị Muối, cô gái kế nhỏ hơn tôi một vài tuổi, tên là A Dậu, chắc cả hai sinh ra
tại Việt Nam, nên nói tiếng Việt chẳng khác chi người Việt.
Cháu tôi ở nhà bà ngoại là cô tôi, nhà cô ấy và chú thím
Tư ở đầu cù lao, gần ngôi chợ làng, từ đó cách trường học chừng bốn cây số ngàn.
Trường học thầy giáo dạy ngày hai buổi, nhiều học trò
nhà ở xa trường, đi học phải mang theo thức ăn, buổi trưa ăn cơm tại trường, còn
cháu tôi và A Dậu đến nhà tôi ăn trưa, có khi leo lên võng đưa kẻo kịt rồi ngủ
trưa một giấc, cho đến khi nghe tiếng trống trường báo hiệu giờ học buổi chiều,
hai cô bé mới thức dậy vội vàng rửa mặt, ôm vở tới trường.
Vào những dịp Tết hay có giỗ quảy ở nhà cô tôi, tôi
thường đến dự, khi chị Muối được gia đình gả đi lấy chồng, A Dậu không còn đi học
nữa, nên sang nhà cô tôi phụ giúp nấu nướng hay dọn mâm cỗ, tôi vẫn được gặp A
Dậu trông cô xinh đẹp và thùy mị, e lệ mỗi khi chạm mặt tôi.
Một lần vào dịp Tết, tôi đi chúc Tết cô tôi, A Dậu cũng
sang phụ dọn ăn, nhân khi không có ai, A Dậu đang cầm mỗi tay một dĩa thức ăn,
mang đến cho tôi để tôi mang ra dọn ở bàn, khi A Dậu đến gần tôi liền vịn hai
vai A Dậu và đặt lên gò má ửng hồng của nàng một cái hôn, A Dậu phản ứng nhẹ nhàng:
- Đừng anh!
Rồi tôi đi học và xa gia đình. Mấy năm sau, nghe nói A
Dậu đã lập gia đình, nhiều năm sau nữa chú thím Tư Soạn mất, đất nhà của chú bán
cho người khác, từ đó tôi không nghe ai nói về chị Muối và A Dậu. Rồi cô tôi cũng
mất, mỗi khi về quê tôi không có nhiều thì giờ để đi thăm con cháu của cô tôi,
tuy nhiên thỉnh thoảng tôi vẫn nhớ tới A Dậu, hình ảnh cô xẩm nhỏ duyên dáng ở
trong lòng tôi.
Gần đây, trong một dịp về quê, tôi phải đi phà qua sông
để thăm gia đình người em cô cậu, lúc mới bước xuống phà tôi thấy một người đàn
bà trộng tuổi, nhìn tôi không e ngại, khi tôi đứng yên chỗ, phà từ từ rời bến,
người đàn bà ấy bước đến bên tôi hỏi:
- Xin lỗi! Anh có phải là anh của chị Út Lan không ?
Tôi ngạc nhiên, không trả lời ngay, nhìn người đàn bà
để moi trong trí xem có gặp bà ta lần nào chưa ? Bà ta tuy có tuổi, nhưng dáng người
thon gọn, mặc một bộ bà ba vải đắt tiền màu nhã, tóc cắt ngắn chấm vai, uốn dợn
cho tôi đoán ngay bà ta người đứng đắn, gia đình khá giả ở thôn quê, là ai ? Tôi
đành chịu, nhưng đoán biết vai vế nhỏ hơn, nên tôi đáp lời:
- Dạ phải! Tôi là anh của Út Lan. Nhưng xin lỗi cô là
ai ? Biết tôi mà tôi chưa nhận ra được cô !
Cô ta không mừng khi biết rõ tôi, lại có cử chỉ và giọng
nói hờn trách:
- Phải rồi ! Anh không nhớ em cũng phải !
- Xin lỗi ! Cho tôi hỏi lại lần nữa, cô là ai ?
Cô ta ngập ngừng đáp:
- Em … là .. A Dậu đây !
Tôi không còn bình tỉnh, đưa cả hai tay nắm vai cô ta,
nói to:
- A Dậu!
Tiếng gọi của tôi làm cho vài người đứng gần, ngạc nhiên
nhìn về phía chúng tôi, tôi lấy lại bình tỉnh, bỏ tay khỏi hai vai A Dậu nói:
- Không ngờ hôm nay lại được gặp cô !
- Em cũng vậy !
- Giờ cô đi đâu ?
- Em mới được tin, thằng con út của em nằm ở bệnh viện
dưới tỉnh, nên em liền phải đi xuống đó thăm nó.
- Tôi đi với cô nghe ?
- Chi vậy anh ?
- Lâu ngày mới gặp, để có thì giờ nói chuyện nhiều hơn.
- Hồi đó em chờ đợi anh, từ khi em có gia đình em vẫn
thầm mong có ngày gặp lại, nhưng nhà em đã bán, cô anh bà Tám đã mất, từ đó em
nghĩ sẽ không bao giờ gặp lại, không ngờ hôm nay em còn được gặp anh.
A Dậu nói đến đó, phà cập bến, mọi người rộn rịp lên bờ.
Tôi đi theo A Dậu, chưa kịp nói thêm điều chi, cô đã lên tới đường rồi bước lên
chiếc xe đò. Khi tôi lên bờ, xe từ từ lăn bánh, tôi kịp nhìn thấy A Dậu đã ngồi
trong xe, nhìn lại vẫy tay chào.
Tôi đứng bên vệ đường ở bến phà nhìn theo xe, một câu
hỏi tự dưng nổi lên xâm chiếm tâm hồn tôi: Sao dung ruổi
gặp lại A Dậu làm chi, khuấy động mặt hồ sau mấy mươi năm yên tĩnh ?!
10-II-2015
