Tưởng Niệm Hùng Cường

Tạp Văn Của Hoàng Ngọc Liên

 

Kính tặng Quý Vị Lương Y Như Từ Mẫu.

Sân Khấu Cải Lương VNCH ngày trước có cặp Bạch Tuyết – Hùng Cường, một thời được khán giả ái mộ. Tôi không rành về bộ môn Sân Khấu, lẽ ra phải...dựa cột mà nghe. Tuy nhiên với Hùng Cường, tôi có ít nhiều kỷ niệm nên xin ghi đôi dòng về Anh, để tưởng niệm một nghệ sĩ tài hoa sớm khuất.

Chỉ tiếc rằng tôi không còn duyên với Anh sau này, cho đến khi anh vĩnh biệt bà con mấy năm trước đây, tôi cũng không có hoàn cảnh gặp lại Anh.

 

                                    **********

 

Tôi gặp Hùng Cường (HC) lần chót tại nhà riêng của anh trên đường Nguyễn Thiện Thuật, trước năm 1975. Chúng tôi cùng vui vẻ ôn lại câu chuyện vui khi anh còn phục vụ trong trại Đào Bá Phước (ĐBP):

Hạ sĩ Trần Kim Cường, số quân (không nhớ) đêm đó bị sao quả tạ chiếu, nên.... rắc rối. Thông thường, binh sĩ phải đảm nhiệm phiên gác tại nơi đơn vị đồn trú, tiền tuyến cũng vậy mà hậu phương cũng vậy. Cũng theo thói quen, HC thường ... mướn gác để đi... hát, tức là nhờ một anh em đồng đội gác thay phiên cho mình, với sự biết điều được hai bên cùng thỏa thuận. Cả làng vui vẻ, chưa hề có chuyện trục trặc nào xảy ra.

Nhưng đêm đó, người gác thay HC đột nhiên vắng mặt. Tức là một trong các chòi canh chung quanh trại ĐBP bị bỏ trống. Lại không may cho HC là đêm đó Đại Tá Nguyễn Quang Kiệt, Chỉ Huy Phó Biệt Động Quân (BĐQ) / QLVNCH vô trại kiểm soát các vọng gác. Tháp tùng ông, có Sĩ quan trực Bộ Chỉ Huy và viên Hạ sỉ quan Trưởng toán gác. Theo lời Sĩ quan trực kể lại thì khi đứng trước vọng gác trống trơn, ông Kiệt hỏi:

- Đứa nào (nguyên văn) gác ở đây?

Toán trưởng gác đêm đó lên tiếng:

- Hạ sĩ Trần Kim Cường, thưa Đại Tá!

Ông Kiệt ra lệnh cho sĩ quan trực:

- Kiếm người gác thế ngay. Sáng mai, nhốt Hạ Sĩ Cường 20 ngày tù quân!

Thế là “chàng” vô ... cải hối thất. Việc này ảnh hưởng tai hại cho đoàn Dạ Ly Hương (DLH). Bởi chỉ mấy ngày sau đó, đoàn phải có mặt trình diễn tại một tỉnh Miền Tây, như đã quảng cáo ì xèo trên các báo và trên vô tuyến truyền hình!

Có Bạch Tuyết mà thiếu Hùng Cường, vở hát kể như bỏ! Không ai có thể thay thế được một trong hai diễn viên này! Nếu HC không được tha, đoàn DLH có thể phải huỷ bỏ chuyến đi lưu diễn như đã định!

Quả nhiên, sau 1 đêm HC bị nhốt, sáng sớm hôm sau, một nữ nghệ sĩ khá nổi tiếng của Đoàn DLH vô trại ĐBP gặp tôi xin tha cho HC đặng đi hát. Tôi chỉ là sĩ quan tham mưu, không có quyền tha dễ dàng như vậy. Tôi khuyên cô nên gặp các vị chỉ huy có thẩm quyền.

Không kết quả, “chàng” vẫn còn trong đó.

Chẳng biết do những đường giây mối nhợ nào mà một vị tai to mặt lớn can thiệp với bộ chỉ huy BĐQ/QLVNCH xin ... đặc ân tha cho nghệ sĩ HC... gấp!

Nhưng nhà bình có kỷ luật của nhà binh, người nhà nước không xen vô được. Nếu tha HC khơi khơi, mai mốt có trự nào bỏ gác, rồi sẽ tính sao? Chưa nói đến chuyện thiên hạ có thể xầm xì là BĐQ ăn tiền của đoàn Dạ Lý Hương, thì ... bỏ mạng!

Đó là nói theo lý, còn theo tình, nếu có cách tha HC mà không tổn thương đến đơn vị thì cũng nên làm! Vì HC là một nghệ sĩ có tài, không phải vì áp lực nào đó, mà chính là vì hiểu hoàn cảnh các anh chị em sống nhờ vào đoàn hát. Ai cũng biết rằng hầu hết các anh chị em trong các gánh hát đều nghèo, làm bữa nào xào bữa đó. Nay hủy bỏ chuyến lưu diễn, bao nhiêu gia đình sẽ lâm vào cảnh thiếu trước, hụt sau.

Do vậy mà có cuộc “họp tham mưu” tại văn phòng TMT, tìm cách thả HC ra.

Thành phần tham dự chỉ có ba người:

- Đại Tá Nguyễn Khắc Trường, Tham Mưu Trưởng (TMT).

- Tôi, HNL, trưởng khối CTCT. (Vì HC thuộc quân số Khối CTCT mà tôi là khổ chủ)

- Y sĩ Thiếu Tá Lý Hồng Sen (LHS), Y sĩ trưởng Bộ Chỉ Huy.

 

                                    **********

 

Hội nghị bàn tròn khá gay go. Bên tình, bên lý, bao nhiêu phiền toái và hệ luỵ!

Ngài TMT lên tiếng trước:

- HC bỏ gác, bị phạt 20 ngày tù quân, mới nhốt 1 đêm, làm sao thả? Mà không thả thì cũng ái ngại, anh ta là nghệ sĩ tài năng. Nếu anh ta không tham dự cuộc lưu diễn, rất nhiều anh chị em nghệ sĩ trong đoàn DLH sẽ bị thiệt thòi! Ta phải tìm cách nào thả HC ra và Khối CTCT cho phép HC đi.

Tôi nói:

- Quyền hạn của tôi chỉ được cấp giấy phép 24 giờ trong quân trấn. Nếu HC đi xa và lâu hơn 24 giờ, giấy phép phải do Đại Tá ký thừa lệnh Chỉ Huy Trưởng!

TMT gật đầu:

- Dĩ nhiên, có thể cho HC đi phép năm. Nhưng đó là chuyện khác. Vấn đề là bây giờ tìm cách nào danh chánh, ngôn thuận... Mời quý vị góp ý.

Bác sĩ LHS lên tiếng:

- Đó là phần vụ bên Tham mưu của quý ngài. Chuyên môn chúng tôi không dám có ý kiến!

Tôi thêm:

- HC thuộc quân số Khối CTCT, tôi phải thi hành lệnh của đại tá Chỉ Huy Phó. Trên nguyên tắc, phải thọ phạt đủ số ngày ghi trên sổ trực của Bộ Chỉ Huy. Trừ phi...

TMT hỏi ngay:

- Trừ phi làm sao?

- Trừ phi HC không còn thuộc quân số BĐQ nữa...

TMT cười lớn:

- Ý kiến của ông khá lắm. Tôi nghĩ ra rồi! Phải phiền đến ngài “toubip” thôi!

Bác sĩ LHS:

- Tôi không sợ phiền, cứ cho hay ... “quan niệm hành quân” của đại tá!

TMT vẫn tươi cười:

- Nếu đang đêm mà trong cải hối thất, HC bị ..đau nặng xin cấp cứu. Bác sĩ cho xe cứu thương chở anh ta nhập quân y viện. Như vậy HC không thuộc quân số BĐQ nữa!

- Rất hân hạnh mần việc này, nhưng cần “bê em” truyệt đối. Hở ra là hết uy tín ngay!

Tôi vui vẻ:

- Chúng ta sẽ thi hành theo kế hoạch của TMT. Vấn đề là tránh tiếng tăm không hay do xuyên tạc từ đâu đó. Thiển nghĩ, mình đàng hoàng không sợ dư luận xấu!

Sau nhiều màn thảo luận, chúng tôi làm đạo diễn vở tuồng “Hùng Cường Ho Gà” (không phải Đát Kỷ Ho Gà) kêu cấp cứu.

Đêm đó, Bác sĩ Lý Hồng Sen ở tư dinh trong Chợ lớn, lập tức được sĩ quan trực bộ chỉ huy kính mời vô trại ĐBP khẩn cấp!

Sau khi hành nghề, vị y sĩ khả kính của chúng tôi phán:

- Kêu xe cứu thương chở Hạ Sĩ Trần Kim Cường qua Quân Y Viện Trần Ngọc Minh (chỉ vài phút lái xe) ...ngay lập tức!

Sau khi làm thủ tục cho HC nhập viện, quân số thuộc về Quân Y Viện, cho đến khi nào đương sự được xuất viện trả lại cho BĐQ lãnh!

Tôi đóng vai... sứ giả qua gặp Bác Sĩ Trần Tấn Phát, một Mũ Đỏ rất thân, trần tình sự việc để xin ông cảm thông. Không thể chính thức cho phép, nhưng xin ông làm... ngơ cho HC dễ dàng... “move” theo đoàn Dạ Lý Hương kịp mấy xuất... hát. Rồi hạ hồi phân giải.

Quả nhiên, mọi sự xảy ra như vở tuồng được đạo diễn ngon lành. HC thoát nạn.

Chúng tôi cũng không bị mang tiếng gì về vụ này vì sự việc hoàn toàn minh bạch. Đoàn DLH cũng không biết tại sao HC được thả kịp thời, như thế.

Sau đó, tôi đề nghị thuyên chuyển HC qua Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương phục vụ hợp với khả năng của Anh.

Câu chuyện này, từ thế kỷ trước, nay mới được bật mí để kính tặng quý độc giả thân mến của “bổn báo”.

 

Hoàng Ngọc Liên

 

Ghi Chú: Các cựu đại tá Nguyễn Quang Kiệt, Nguyễn Khắc Trường đã thất lộc tại VN.

Bác sĩ Trấn Tấn Phát đã qua định cư tại Hoa Kỳ. Bác sĩ Lý Hồng Sen hiện ở Canada.